Wim Van Laer, Belgoprocess: “Onze degelijkheid wordt in binnen- en buitenland erkend”

Als het over kernenergie gaat, denk je in België vrijwel automatisch aan de kerncentrales in Doel en Tihange. Maar dat al het radioactief afval in België een verwerking en tussentijdse opslag krijgt in de Kempen bij Belgoprocess in Dessel, heeft veel minder bekendheid. Het bedrijf telt 300 medewerkers, deelt zijn nucleaire expertise met diverse partners in het binnen- en buitenland en realiseert de volgende tien jaar een investeringsprogramma van maar liefst 150 miljoen euro. “Inzake verwerking van radioactieve afvalstoffen en de ontmanteling van nucleaire installaties zijn we al vele jaren een voorloper in Europa,” zegt algemeen directeur Wim Van Laer.

Belgoprocess, opgericht in 1984, verwerkt radioactief afval, afkomstig van Belgische kerncentrales, nucleaire studiecentra, zoals het SCK in Mol, universiteiten, ziekenhuizen, enzovoort. Wie radioactief afval produceert, kan het zelf verwerken, of het aan NIRAS (de Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen) aanbieden. “Onze moedermaatschappij NIRAS laat dat afval vervolgens door ons verwerken,” legt algemeen directeur Wim Van Laer uit. “Dergelijk afval als producent zelf verwerken is erg complex. Daar heb je vergunningen voor nodig, je moet aan specifieke voorwaarden voldoen,… In België zorgt alleen Electrabel voor verwerking van (een deel van) zijn afval. Het eindproduct dat dan overblijft, moeten zij bij ons opslaan. Al het andere radioactieve afval uit België komt bij ons terecht om te verwerken tot een eindproduct dat hier tussentijds wordt opgeslagen, in afwachting van berging. Wij hebben alle installaties, procedures en knowhow daarvoor ter beschikking.”

De tweede hoofdactiviteit van Belgoprocess is de ontmanteling van nucleaire installaties, zoals de voormalige opwerkingsfabriek Eurochemic, die op de bedrijfsterreinen van Belgoprocess in 1958 werd opgericht. Wim Van Laer: “Ons bedrijf is de opvolger van Eurochemic en startte in 1990 met de ontmanteling en sanering, inclusief decontaminatie van materialen, afbraak, enzovoort. Een groot stuk van dat omzichtige werk is achter de rug. Zorgvuldigheid, veiligheid en risicobeperking stonden centraal bij die ontmanteling, die de volgende jaren wordt voorgezet.”

M.M.: Zet Belgoprocess de kennis en ervaring die het met deze ontmanteling opbouwde, ook in op andere plaatsen?

Wim Van Laer: “Ja, we hebben al meegewerkt aan nucleaire ontmantelingen bij andere partijen, zoals Belgonucleaire in Dessel en de Thetis-reactor van de Universiteit Gent. We bieden ook ondersteuning bij kleinere spelers, zoals ziekenhuizen, universiteiten en bedrijven, die problemen hebben om hun afval op een correcte manier aan te leveren. We helpen dan met de voorbereiding, de verpakking en het transport.  We vinden het onze maatschappelijke rol en plicht om daarbij te helpen.”

M.M.: Doet Belgoprocess dit ook voor buitenlandse partijen?

“We kunnen ook radioactief afval verwerken uit het buitenland, maar het eindproduct gaat wel altijd terug naar het land van oorsprong, voor opslag. Momenteel verbranden we hier medisch afval uit Duitsland. De assen keren terug naar daar. En we bereiden de verwerking van radioactieve afvalstoffen van onderzoeksactiviteiten uit Nederland voor. De eigenlijke verwerking is voorzien in 2017. Ook dat eindproduct gaat daarna terug naar Nederland. Waarom die partijen bij ons terecht komen? Wij beschikken over de installaties, de vereiste capaciteit, de operationele kennis en onze prijzen zijn marktconform. Het is een enorme investering om die zelf te bouwen.”

“Met het vroegere Eurochemic en Belgoprocess als opvolger zijn we hier overigens voorloper in de verwerking van radioactief afval in Europa. We zijn als eerste gestart en hebben doorheen de jaren geïnvesteerd in nieuwe technieken en installaties. We hebben een voorsprong inzake hoeveelheid van en oplossingen voor verwerking van radioactief afval. Sommige landen, die later zijn ingestapt, moeten dikwijls een inhaalbeweging maken. Ondertussen zoeken ze oplossingen, zoals verwerking bij ons. Bedrijven en organisaties met radioactief afval kiezen ook voor strategische partners. Als ze niet in eigen land kunnen verwerken, trekken ze naar het buitenland. We zijn zelf vragende partij: we beschikken over veel installaties, infrastructuur en knowhow, die we graag willen valoriseren. En er is hier nog capaciteit vrij, in diverse installaties. Door buitenlands afval te verwerken, dalen de vaste kosten en dus ook de eenheidsprijs. Dat is goed voor de Belgische consument.”

Plasmaverbrandingsoven

M.M.: Willen jullie die infrastructuur en kennis nog meer vermarkten?

“We hebben de voorbije drie decennia al voor heel wat buitenlandse partijen gewerkt: naast Nederland en Duitsland ook voor organisaties in Oost-Europese landen. Deze hebben de voorbije decennia een achterstand opgelopen in nucleaire afvalverwerking. Daardoor komen ze graag hier kijken hoe wij dat aanpakken.”

“Een nieuwe technologie waar we volop op inzetten is een plasmaverbrandingsoven voor radioactief afval. Samen met een Spaans studiebureau bouwen we momenteel zo’n installatie voor een klant in Bulgarije. Dat is in Europa nog maar de tweede dergelijke verbrandingsoven, voor radioactief afval. De eerste werd met de hulp van onze ingenieurs opgestart in Zwitserland. We leveren in Bulgarije vooral proces- en exploitatiekennis.”

M.M.: Sturen jullie medewerkers van Belgoprocess naar het buitenland om partners daar te helpen?

“Dat gebeurt, ja. Maar dat zijn meestal geen langdurige projecten of engagementen. We gaan eens op bezoek om te kijken, voor consultancy, opleiding, om enkele analyses uit te voeren,… Onze verste opdracht tot nu toe is de plaatsing van een opslaggebouw voor radioactief afval op een onbewoond eiland in Hongkong, samen met een lokale partner. Het was een contract van tien jaar, dat onlangs voor tien jaar werd verlengd. Wij gaan jaarlijks naar Hongkong voor opvolging van de processen in dat opslaggebouw. We doen er audits en inspecties, stellen actieplannen op, doen de opleiding van medewerkers en begeleiden het management.”

150 miljoen euro investeringen

M.M.: De volgende tien jaar staat er een investeringsprogramma van 150 miljoen euro op stapel.

“Deze investeringen voeren we samen met NIRAS uit. We investeren in beveiliging, nieuwe opslaggebouwen, uitbreiding en vernieuwing van onze infrastructuur, zoals een nieuwe warmtewisselaar voor de oven, een nieuwe supercompactor, diverse projecten voor de ontmanteling van buiten gebruik gestelde installaties,… Dankzij die investeringen verankeren we ons verder als belangrijke werkgever in de Kempen.”

M.M.: Zorgt die investering ook voor een uitbreiding van het personeelsbestand?

“Belgoprocess telt vandaag een 300-tal medewerkers, waarvan er een 100-tal de voorbije vijf jaar zijn gestart. We verwachten niet dat dit aantal nog verder zal groeien, maar die investeringen verschaffen wel bijkomend werk aan aannemers en onderaannemers, waarvan een belangrijk aantal uit de streek komen.”

M.M.: Is het een uitdaging om medewerkers te vinden?

“Dat valt goed mee. We hebben heel weinig verloop. Onze medewerkers komen bijna allemaal uit Dessel en de omliggende gemeenten, ze zijn onze ambassadeurs. Voor technische profielen, zoals ingenieurs uit de regio, bieden wij bovendien een boeiende werkomgeving, waarvoor ze niet naar Brussel of Antwerpen hoeven te rijden. Of het nucleaire aspect afschrikt? Neen, beveiliging en veiligheid staan hier op elk ogenblik en bij elk bedrijfsonderdeel centraal. Wie bij Belgoprocess komt werken, kiest daar dikwijls zelfs expliciet voor, uit interesse. Ingenieurs en technisch geschoolde medewerkers bekijken dat nucleaire ook rationeel. Het boeit hen.”

M.M.: Hoe belangrijk is overleg met de omgeving, zoals buurtbewoners, gemeentebestuur,…?

“Onze bedrijfsactiviteiten vereisen inderdaad veelvuldige en nauwe contacten met buurtbewoners en het gemeentebestuur. Wie radioactieve afvalstoffen verwerkt en dat tussentijds opslaat, in afwachting van een berging later, moet daarvoor in de gemeente en omliggende gemeenschap een groot draagvlak hebben. NIRAS, onze moedermaatschappij, heeft daarom sinds 2000 efficiënte lokale partnerschappen opgezet met Dessel en Mol, in de vorm van twee vzw’s: STORA (STudie- en Overleg Radioactief Afval Dessel, red.) en MONA (Mols Overleg Nucleair Afval, red.). Deze representatieve fora brengen alle belangstellende lokale actoren bijeen, werken onafhankelijk, en informeren de lokale bevolking transparant over de resultaten van hun werkzaamheden. Als Belgoprocess onderhouden we goede contacten met deze partnerschappen. Zelf organiseren we infoavonden voor mensen uit de streek die interesse hebben in wat we doen. We hebben ook uitstekende contacten met de burgemeesters uit de omliggende gemeenten. Als er iets is, bellen we elkaar meteen. We delen onze bedrijfskennis ook via het project Plato van Voka – Kamer van Koophandel Kempen, waarbij managers van gevestigde bedrijven jonge, startende ondernemers helpen en adviseren. Daarin zijn we al diverse jaren actief, enkele van onze kaderleden nemen daar aan deel. Het is belangrijk om als grotere speler in de regio andere bedrijven te ondersteunen. En zelf leren we ook van die jonge ondernemingen en dat netwerk. Het is een win voor alle partijen.”

Stefan Kerkhofs
(Foto’s: Koen Bauters)

Fiche Belgoprocess

• Oprichting: 1984
• Activiteit: expertisecentrum voor veilige verwerking van radioactieve afvalstoffen
• Medewerkers: 300
• Omzet 2014: 60 miljoen euro
• Website: www.belgoprocess.be

Fiche Wim Van Laer

• Leeftijd: 47
• Opleiding: burgerlijk ingenieur scheikunde KU Leuven (1992), master rechten Universiteit Antwerpen (2006)
• Carrière: veiligheidsingenieur Royale Belge (tot 1996), veiligheidsingenieur / diensthoofd veiligheid Travhydro (tot 2000) en daarna actief bij Belgoprocess, eerst als veiligheidsingenieur, sinds 2007 als COO en vanaf 2013 als algemeen directeur
• Motto: “Samen voor de toekomst.”
• Hobby’s: “Mijn schaarse vrije tijd besteed ik aan mijn drie kinderen.”