Jos PEETERS EN Noella VANGEEL

Jos Peeters en Noella Vangeel zijn al 25 jaar een van de smaakmakers van Hasselt. Of beter, met hun zaak Donum zijn ze in al die jaren uitgegroeid tot de unieke concept store waar vandaag topdesign van Vitra tot Frits Hanssen en B&B Italia moeiteloos gecombineerd wordt met keukenaccessoires van Alessi, audio-gadgets van Tivoli of horloges van Mondaine. “We zijn heel klein begonnen en die groei hebben we met vallen en opstaan kunnen doen. Geleid door ons buikgevoel,” bekennen ze, “maar meer dan vroeger speelt nu de ratio op. Wat hierna? We gaan er niet eeuwig mee door.” Of hoe een zilveren jubileum tot nadenken stemt. Welaan dan: spreken is zilver.

Jos Peeters: “Ik ben jeugdwerker geweest en altijd sociaal geëngageerd. Maar ik wilde zelf wat ondernemen en waar vind je een combinatie met sociaal engagement? Precies: in de horeca. Ik heb even met die gedachte gespeeld.”

DOOR CHRISTOPHE DE SCHAUVRE (TEKST)

EN KRISTOF VRANCKEN (FOTO’S)

Het gerenoveerde Hasseltse postgebouw waar Donum gehuisvest is, maakt al jarenlang indruk op me. Niet alleen om het architecturaal meesterschap van Bart Lens die voor een krachtige transformatie zorgde, maar vooral ook door de manier waarop er bij Donum een scenografie met internationale designtoppers wordt uitgezet. Ik moet dan ook bekennen dat ik zo goed als elk bezoek aan Hasselt met de Havermarkt combineer. Het is allerminst eenvoudig om ontwerpen van het echtpaar Eames, Eero Saarinen of, dichter bij huis, Piet Stockmans ten volle uit te spelen, zonder dat dit de bijrollen van jongere talenten als Alex Schrijvers of Michaël Verheyden overstemt. En net daar slagen ze bij Donum zo goed in.

Oké, ze zijn er niet gehinderd door ruimtelijke beperking. Het pand is groot genoeg. Maar het gaat ook om de figuurlijke ruimte die ze er mee hebben gecreëerd. “Nu is ons concept zo uitgebalanceerd dat we in elk segment enkel de beste collecties hebben,” zegt Jos Peeters die aanschuift aan de marmeren Knoll-tafel. “Nieuwe collecties zullen er niet snel bijkomen, is ook niet nodig of het zou een ander gamma kannibaliseren. Voor ons cliënteel brengen we nu de mooiste, kwalitatieve spullen bijeen waarvan wij vermoeden dat zij daar interesse voor hebben.”

maXLife: Is er aan Donum ooit een bepaald masterplan vooraf gegaan? Of stond jullie baseline Originals in lifestyle & interior design van meet af aan onder het businessplan?

Jos PEETERS: (snel) “Businessplan? Dat bestond toen nog niet. We hadden een plan om een winkeltje te beginnen. Toen we begonnen was het heel anders dan nu. We richtten ons toen vooral op cadeautjes.”

Noella VANGEEL: “Ik herinner me vooral hoe trots we waren toen we ons gamma gingen aankopen in de Brusselse Trade Mart. Dat was een wereld die voor ons openging.”

DE WARE VRIENDEN

maXLife: Jullie begonnen in de Galerij De Ware Vrienden, toentertijd een enthousiast onthaald shoppingproject van de stad?

Jos: “Ik herinner me dat we met 65 winkels waren en allemaal blind van enthousiasme. Jonge mensen met grote dromen om winkeltje te gaan spelen. Iedereen ging zijn ding doen, er was iemand die wat Italiaanse mode zou doen, een andere begon met schoenen én wij met cadeautjes. Op 30 vierkante meter.”

Noella: “Het verliep allemaal erg spontaan. Met een kaskrediet van de bank en een met de hulp van mijn vader in elkaar getimmerde winkelinrichting. Het staat haaks op hoe middenstanders vandaag hun dromen najagen.”

maXLife: En de naam Donum kwam even spontaan?

Noella: “Omdat we echt inzetten op cadeautjes gingen onze eerste ideeën uit om een Engelse naam te verzinnen, maar Present of Gift dat zou niets uniek opleveren. Toen kwamen we bij Donum, Latijn voor geschenk. Niet evident, maar we zijn nog steeds blij met de naam.”

maXLife: Het circumflex als overkoepelend letterteken is pas later gekomen dan?

Jos: “Dat is er gekomen toen we de winkel hier in het Postgebouw in gebruik namen. Het was een mooie grafische vondst van Fabio Baldelli waarin ons nieuw concept vervat lag: alles wat je onder je dak nodig hebt van meubilair tot woonaccessoires.”

Noella: “Laten we niet de fase tussenin vergeten. Toen Jos het plan opvatte om dat winkeltje in de Galerij De Ware Vrienden te beginnen, vond ik het tof om te zien dat het succes had, maar op een dag kwam hij met het snode plan aanzetten om te verhuizen naar het Heidelandpand aan de Grote Markt, waar nu Esprit zit. ‘Goed zot’, dacht ik.”

Jos: “Het was een mooie kans om groter te huizen en huwelijkslijsten werden toen belangrijk. Daarvoor hadden we meer ruimte nodig om alles te etaleren. Als je als ondernemer en onderneming wil groeien moet je lef tonen. Daaraan ontbrak het me niet.”

Noella: (instemmend) “Dat is een feit. En toen de zaak goed en wel op de rails stond op de Grote Markt, dacht ik dat die ambitie wel voor even gestild zou zijn. Mooi niet. Wilde hij plots het leegstaande en in verval rakende Postgebouw kopen. Goed, mijn toekomstvisie is altijd afgelijnd, mocht het aan mij hebben gelegen, zaten we misschien nog steeds in de Galerij De Ware Vrienden.”

maXLife: Dat nog een schim is van wat het ooit is geweest.

Jos: “Het typeert vooral hoe sterk de bevlogen ondernemingsdrang van toen contrasteert met de harde realiteit van vandaag. Ik denk dat er van de 65 die toen met ons begonnen zijn, nog 5 overschieten.”

maXLife: Natuurlijke selectie is ook een economische wetmatigheid. Hard en meedogenloos.

Noella: “Het is een minder idyllisch bestaan dan mensen denken. Je speelt geen winkeltje dat je achterlaat op sluitingsuur. Het beheerst je leven.”

SOCIAAL ENGAGEMENT

maXLife: Hoezeer beheerst het jullie leven?

Noella: “Als een kind. We hebben geen kinderen, maar we leven voor deze zaak. Het is geworden wat het nu is, omdat we er beiden alles voor geven.”

Jos: “Het parcours dat we hebben afgelegd, vervult ons zeker met trots. Na 25 jaar blik je daar onvermijdelijk op terug. Zes jaar geleden hebben we hetzelfde concept ook nog eens kunnen overbrengen naar Antwerpen. Met twee winkels zitten we aan de limiet van wat we kunnen behappen. Of toch op de manier waarop wij werken.”

Noella: “Dàt is een belangrijke nuance. We zouden nog meer kunnen groeien, maar dan zouden we niet langer onze rol kunnen spelen waar we nu zo van houden.”

maXLife: Hoezo?

Noella: “We staan zelf dicht bij de winkel, de collecties, de presentatie, de etalages, de mensen. Dat kan je niet volhouden als je organisatie groeit met meer mensen of meer winkels.”

Jos: “We hebben altijd een complementaire rol gespeeld. Daar waar Noella – creatiever van aard – erg nauwgezet de collecties selecteert en presenteert, bekommer ik me meer om het planmatige van de winkels. Maar het alleen nog maar aansturen van mensen als een manager, daarvoor doe ik de winkel te graag…”

maXLife: En zeggen dat jullie een heel andere rol hadden ingestudeerd voor jullie professionele leven. Jullie stammen beiden uit de sociale sector, toch?

Noella: (glundert) “Ik ben zes jaar lang verpleegster geweest.”

Jos: “En ik was jeugdwerker. I
k heb dat tot mijn 27ste gedaan uit overtuiging. Ik ben altijd nogal geëngageerd geweest. Ik was bij de scouts – waar ik overigens Noella heb leren kennen – en dat jeugdwerk vond ik op zich wel leuk. Maar ik zag me er niet mijn hele leven in slijten. Zonder afbreuk te doen aan het werk, want mijn ontzag blijft groot; maar ik zag collega’s die de 50 voorbij waren, nog steeds hetzelfde doen. Zo zag ik mijn leven niet.”

maXLife: Cadeautjes verkopen is een hoogst ongewone carrièrestap.

Jos: “Voor zover ik ooit een carrièreplan heb gehad overigens. Ik moet bekennen dat ik toen wel zocht naar een manier om mijn sociaal engagement te koppelen aan een eigen onderneming. En waar kan je dat beter dan in de horeca? Heel even heb ik met de gedachte gespeeld een restaurant of café te beginnen. Het is anders uitgedraaid.”

Noella: “Het heeft ons alvast iets meer tijd samen opgeleverd.”

maXLife: Wat is jullie geheim: samen 25 jaar een zaak runnen en nog steeds samen?

Noella: “Ik heb Jos leren kennen op mijn 18de, hij was toen 24. We zijn al heel ons leven samen. Het is zeker niet evident, maar misschien is er wel een logische verklaring in die zin dat we samen geëvolueerd zijn in dezelfde richting.”

Jos: (instemmend) “Daar waar andere koppels op bepaalde kruispunten in hun leven een andere weg in slaan – andere studies, nieuw of ander werk… – zijn wij samen dezelfde weg gevolgd. Dat maakt dat wij ‘s avonds over dezelfde dingen praten tegen elkaar.”

maXLife: De zaak?

Noella: “Of helemaal niet praten. Ook dat draagt bij tot het succes, Jos. Elkaar zo lang kennen – we zijn 26 jaar getrouwd – laat ruimte voor veelzeggende stiltes. Ook aan een half woord hebben we genoeg.”

CONTEMPLATIEVE COMPENSATIE

maXLife: Hoe ziet jullie tijd eruit buiten Donum?

Noella: “We wonen boven de winkel, dus als we boven komen, proberen we een zelfgecreëerde oase te betreden. Vroeger gingen we heel vaak uit eten en, ook al houden we erg van eten, koken doen we steeds vaker zelf. Elke dag haal ik vers eten in huis. Dan laten we de winkel voor wat het is en openen we een flesje. Dat moment is heilig.”

Jos: “De zaak is altijd wel nabij en doordat Noella één dag per week en ik drie dagen per week in Antwerpen zijn, komen die gesprekken vaak ‘s avonds pas samen. Het is niet ongebruikelijk dat we in het weekend op zondag nog collecties gaan aanvullen of dat we naar een beurs moeten. Echt weg is Donum dus nooit.”

maXLife: Nooit overwogen die afstand te vergroten door elders te gaan wonen?

Jos: “Nu meer dan vroeger, ja. Het maakt deel uit van dat toekomstscenario waar we ons steeds vaker over buigen. Ik ben er 54 en ben niet van plan om er nog eens 25 jaar bij te doen met deze zaak. Dus wat hierna? Alles wat we tot nu toe gedaan hebben, vertrok vanuit een buikgevoel. Nu moet er ook vanuit de ratio worden vertrokken. Onze loft verkopen en de zaak overlaten: hoe gaan we dat doen en wat erna?”

maXLife: En?

Jos: “Geen idee, we zijn er mee bezig.”

Noella: “De sfeer van de winkel loopt door in ons huis. Onvermijdelijk, maar misschien zijn we nu toe aan meer afstand.”

Jos: “We zijn er nog niet uit of we ergens zouden bouwen of verbouwen. Ach, tijd brengt raad.”

maXLife: Een vakantie op tijd en stond?

Noella: “Dat doen we ook. We zijn erg tuk op Zuid-Afrika en Italië. Kaapstad is echt een fantastische reisbestemming. Het eten is er superlekker en de mentaliteit is heel relax.”

Jos: “Vooral dat. Het is er minder jachtig dan bij ons.”

maXLife: Hebben jullie daar een vaste uitvalsbasis?

Noella: “Nee, daarvoor kunnen we te weinig gaan. Dan zou je daar bijna moeten overwinteren. We stippelen een route uit, zodat we om de drie dagen in een andere ‘guesthouse’ verblijven. Echt vakantie is dat voor ons.”

maXLife: En hoe vullen jullie Italië in?

Jos: “Een berg in Toscane met bucolische vergezichten. Stilte en verder niets.”

maXLife: De contemplatieve com-
pensatie.

Jos: “Helemaal. Geen design, geen gedoe. Onthecht.”

BORRELEN MET EAMES

maXLife: Geen neveneffecten van die jarenlange beroepsesthetiek dat je moedeloos wordt van zoveel lelijkheid om ons heen?

Jos: “Oh, maar we zien ons niet als de vaandeldragers van de esthetiek. We omringen ons graag met mooie dingen, maar het is niet dat we de grote Design-Boodschap willen verkondigen.”

Noella: “In ons eigen interieur zal niet snel iets veranderen. Oké, accessoires wissel ik eens graag. Nieuwe badhanddoeken of een andere servies. Maar de meubelstukken, die hebben we voor ons leven.”

maXLife: En wat zijn zo die eeuwigheidsstukken?

Noella: “We hebben een loungezetel staan van Eames en we zijn heel erg gesteld op de massieve tafel en andere stukken van de Belgische ontwerper Casimir. Of het servies van Piet Stockmans, daar blijven we zo op gesteld.”

maXLife: Jullie hebben Belgische ontwerpen altijd hoog in het vaandel gedragen, zonder daar echt op in te zetten. Nooit overwogen?

Jos: “Met Piet Stockmans hebben we een goede band en ook met ontwerpers als Alex Schrijvers en Michaël Verheyden. We houden vooral van de hoogkwalitatieve producten van Belgische makelij, als het aansluit bij onze concept.”

Noella: “Vroeger kregen we wel eens jonge designers aan de deur die dan willen dat wij hun producten verkopen. Maar we zijn daar duidelijk in: niemand is gebaat bij verkeerde verwachtingen. Of verwachtingen die niet worden ingelost. We zijn daarin eerlijk. We weten onderhand wat werkt en wat niet.”

maXLife: Gaan jullie zelf wel eens shoppen eigenlijk?

Noella: (snel) “Heb ik een hekel aan. Ik heb gelukkig een vriendin die een modezaak heeft én die me belt als ze vindt dat ze iets heeft dat me zou staan. Maar shoppen, nee, daar doe je me geen plezier mee.”

maXLife: Ook geen schoenen?

Noella: “Dat is nog erger, nee. Ik vind niet zo snel goede schoenen en aangezien ik veel sta en rondloop, moet het toch comfortabel zijn. Handtassen hebben we dan weer zelf, dus dat scheelt al.”

maXLife: Jullie dragen overwegend zwart. Dat heb je vaak met architecten en designers: modieus zwart.

Jos: “Het is makkelijk en altijd mooi. Maar we doen het er niet om. Eerder dan zwart hebben we in onze kast vooral opvallend veel Belgische labels hangen.”

Noella: “Ik draag overwegend zwart en als het geen zwart is, dan een felle kleur.”

maXLife: Tot slot: stel dat jullie – niet gehinderd door praktische bezwaren – een gesprek zouden mogen aanknopen met een designer uit het verleden. Wie zouden jullie kiezen?

Noella: “Charles en Ray Eames. Het roemruchte designers echtpaar. Dat lijkt me wel wat.”

Jos: “Helemaal mee eens. Samen een glaasje wijn drinken en lekker eten. Ik denk wel dat het zou kunnen klikken. We kennen er alles van om samen een droom te delen én te realiseren…”