Jan Kriekels, Jaga: “Ik wil vooral iets doen dat niemand ooit heeft gedaan”

“Hebben jullie er al eens over nagedacht om jullie magazine een andere naam te geven?”, vraagt Jan Kriekels, ceo van radiatorfabrikant Jaga in Diepenbeek, en nog zoveel meer, me na afloop van het interview. “Een manager houdt vooral in stand, terwijl een ondernemer dingen verandert, in beweging zet. Ik wil geen manager zijn, wél een ondernemer. Als alles rustig is, creëer ik, en als er chaos heerst, dan zie ik net oplossingen.” Wij keerden in elk geval terug naar kantoor met voldoende stof tot nadenken…

M.M.: Van antropoloog, wat je hebt gestudeerd, naar het ondernemerschap… het lijkt een weinig logische stap.

Jan Kriekels: “Mijn ondernemerschap heeft zich lange tijd inderdaad op sociaal vlak afgespeeld (lacht). Ik ben het kind van een zeer creatieve, artistieke moeder en een vader die vindt dat je altijd moet werken, werken, werken. Ik ben echt de mix van mijn prachtige ouders: ik kan keihard werken, maar heb ook dat creatieve en zie in een situatie meteen vijf verschillende oplossingen, ben altijd op zoek naar nieuwe dingen. Als kind moest ik in en rond ons huis altijd de handen uit de mouwen steken. Dat inspireerde mij om voor een studie te kiezen die allesbehalve materieel was. Vandaar die antropologie. Vrijheidsdrang ook. Daarom trok ik na mijn studies op wereldreis. Die financierde ik met de opbrengst van kleine bouwprojecten die ik deed als ik weer even thuis was. Met een zelfgemaakt tentje, twee polyester hemdjes, wat ondergoed, een lange broek en een kilo pillen trok ik, wanneer ik maar kon, de wereld rond. Dat reizen is lange tijd mijn vorm van ondernemen geweest. Die nood aan vrijheid zat er trouwens al vroeg in. Amper vier jaar was ik, toen ik me in alle vroegte in de bestelwagen van mijn vader verstopte om stiekem mee te rijden naar een werf in Brussel. Diepenbeek stond die dag in rep en roer, maar ik mocht meehelpen op de werf. En genieten dat ik deed (lacht). Ik wilde echt alles van de wereld zien. Eigenlijk heb ik altijd wat het gevoel gehad dat ik te laat geboren ben. Wat zou ik graag een ontdekkingsreiziger als Columbus geweest zijn. Rond de wereld varen op een zeilboot. Ik heb in elk geval alle mogelijke brevetten in de zeezeilvaart behaald.”

M.M.: Wat wilde u zo graag ontdekken in de wereld?

“Ik ben een dromer en een doener, als kind al droomde ik van een leven hier en elders. Zo kweekte ik bijvoorbeeld een heel poos vogels: eksters, kanaries, … Ik experimenteerde zelfs met kruisingen. Ik was een beetje een Koen Vanmechelen ‘avant la lettre’ (lacht). Exotische vogels had ik ook. Dan vroeg ik me af hoe het zou zijn om die vogels in de vrije natuur te zien. Ik droomde van oorden als Fiji. Ik heb echt veel van de wereld gezien minstens 100 landen. Tijdens een van mijn eerste reizen kwam ik terecht in een Indonesische sloppenwijk, waar ik ’s ochtends wakker schoot door een enorm gebrul. Bleek dat het krot waarin we sliepen, zich op enkele meters van de landingsbaan bevond. De ene na de andere Boeing steeg er op. En de kippen scharrelden rustig verder (lacht). Ik heb talloze landen gezien, stammen bezocht, culturen leren kennen. Uit al mijn reiservaring heb ik later een universele overlevingsmethode gedestilleerd voor de mens op aarde, gebaseerd op vijf waarden: ‘Respect Nature’, ‘Awake the artist’, ‘Dream a Future’, ‘Create Emotion’ en ‘Build Bridges’. Dat is ook de basisstrategie binnen Jaga geworden.”

Monteurs achtervolgen

M.M.: En uw reizen hebben u uiteindelijk toch terug naar Diepenbeek gebracht?

“Jamais! Never! Nooit zou ik in het bedrijf van mijn vader en oom gaan werken of in de gewone maatschappij meedraaien. Dat heb ik tenminste lange tijd gedacht (lacht). Tot ik tijdens een van mijn reizen het belang van warmte ontdekte. Zonder vuur, warmte, was er geen gezelligheid, geborgenheid, duurzaamheid van leven,… Zonder warmte werd je sneller ziek, kon je geen eten maken. Noem maar op. Warmte draagt een ontzettende kracht. Maar de uiteindelijke doorslag kwam er wel toen het prille bedrijf een crisis doormaakte. Toch wilde ik niet zomaar klakkeloos aan de slag gaan. Ik ging me bijscholen op technologisch en economisch vlak, en ook hier kwam mijn drang naar vernieuwing en idealisme, naar duurzaamheid ook, snel bovendrijven. Zo ontwikkelde ik bijvoorbeeld al warmtepompen lang voor die hun intrede deden in de markt. Die dingen hielden veel risico in, maar ze konden wel met zuivere energie huizen verwarmen. Ik trok er vervolgens op uit om ze aan de man te brengen. Verwarmingsmonteurs waren in die tijd amper telefonisch bereikbaar. Dus vatte ik post op een kruispunt en zette, zodra ik er één in het vizier kreeg, de achtervolging in. Raar maar waar, leverde me dat wel sympathie op (lacht). Al snel volgde het buitenland. Na de val van de Berlijnse Muur gingen de grenzen naar Oost-Europa open: Tsjechië, Armenië, Rusland, Polen, … En dus mocht ik opnieuw een stukje op ontdekkingsreis. Voor lezingen, productvoorstellingen, verwarmingsideologieën… We behaalden designprijzen, prijzen om onze energiezuinigheid enzovoort. Vandaag is Jaga actief in meer dan 35 landen. We moeten wel de grens over, want in ons land ziet men de ernst van de klimaatverandering nog altijd niet voldoende in. “Ik wil iets doen dat niemand ooit heeft gedaan. Dat pionierswerk, dat is mijn ondernemerschap. Vanuit mijn idealisme ook: ik wil iets brengen dat onze wereld beter maakt voor onze kinderen, iets dat beter is dan de wereld die we zelf hebben gekregen. Ik noem Jaga wel eens de Tesla van ons segment. Nog voor het merendeel van de wereld zich bewust was van de impact op het klimaat, boden wij al innoverende producten die daar wél op inspelen.”

M.M.: Jullie produceren verwarmingstoestellen, maar hoe spelen jullie in op de veel beter geïsoleerde woningen die minder toestellen per woning nodig hebben dan vroeger?

“In ons land zijn er nog steeds te veel woningen die wél nog veel verwarmingstoestellen nodig hebben (lacht). Maar voor een goed geïsoleerde woning, die minder toestellen nodig heeft, bieden wij toestellen die méér kunnen dan traditionele toestellen. Ze kunnen verwarmen, verluchten, en koelen en bovendien aangesloten worden op alternatieve zuivere energiesystemen en dat bij bijzonder lage temperaturen. Op dit moment hebben we nog een aantal nieuwe producten in de pijplijn zitten. Maar door de huidige terughoudende marktomstandigheden, kunnen we ze nog niet op de markt brengen. We leven vandaag in een minder zekere wereld. De wereld gaat te traag voor mij, dat maakt me weleens ongeduldig.”

“Tot voor kort was Rusland een zeer belangrijke markt. Slechts heel weinig bedrijven slagen erin om de Russische markt binnen te dringen. Wij hebben er echter al heel wat mooie projecten gerealiseerd, en een knap marktaandeel opgebouwd. Maar door de verkoelde relatie tussen Amerika en Rusland heeft de waarde van de roebel een duik genomen en is de verkoop stilgevallen. Ook dat is ondernemen: noodgedwongen bijsturen door situaties of gebeurtenissen waar je zelf geen grip op hebt. Het enige wat je dan kan proberen, is nieuwe markten als Amerika, Canada, China, … aan te boren, nog verder vernieuwen, grote projecten binnenhalen. Zo moet je als ondernemer continu alert blijven, ontwikkelen, op zoek gaan naar oplossingen. Net als de wereld is onze economie continu in verandering. Kuieren zit er niet echt in (lacht). En toch heb ik de indruk dat we dàt in onze maatschappij te veel doen.”

Spreken met vleugels

M.M.: Waar put u inspiratie uit, bijvoorbeeld voor uw lezingen?   

“Dat heb ik mezelf ook al eens afgevraagd (lacht). Om eerlijk te zijn, stap ik met zo weinig mogelijk voorbereiding een podium op. Voor mij voelt dat altijd een beetje aan als een metafysisch moment. Ik probeer me wel altijd in te beelden dat ik uit het jaar 2100 kom gevlogen en dat ik de mensen van 2015 kom uitleggen welke fouten ze zeker niet mogen begaan, willen ze onze wereld in stand te houden. Soms trek ik er zelfs een paar vleugels voor aan. De meeste presentaties vind ik zo saai. Niet alleen de inhoud moet indruk maken, toch? Een beetje spektakel doet toch geen afbreuk aan de inhoud van je boodschap? Dat is mijn waarde ‘Create Emotion’.”

M.M.: U schreef boeken, was te zien in het programma Baksteen in de maag, Topstarter en recent ook in The Sky is the Limit? Vindt u het soms niet frustrerend dat men meer schrijft over uw privéleven dan over uw zakenleven?

“Om eerlijk te zijn sta ik daar eigenlijk nooit bij stil. Ik heb geen geheimen, ben een open boek. Ik heb een zwak voor creatieve mensen, en toen Peter Boeckx van The Sky is the Limit bij me over de vloer kwam, was ik meteen gewonnen voor zijn idee. Dat mijn privéleven daardoor in de gespecialiseerde pers wordt besproken, daar lig ik echt niet wakker van. Als je in een tentje, in de barre kou aan het andere eind van de wereld hebt geslapen, zoveel hebt gezien en veel goede mensen bent tegengekomen, dan lig je daar niet wakker van (lacht). Ik doe dit alles voor een hoger doel namelijk ‘innovate or die’.

Bedrijfsfiche

• Oprichting: 1962
• Medewerkers: wereldwijd met +/- 500
• Plaats: Diepenbeek
• Website: www.jaga.be

Persoonsfiche

• Naam: Jan Kriekels
• Leeftijd: “Forever 18”
• Opleiding: “Sociale wetenschappen, antropologie, filosofie, technologie, ik ben zeer leergierig. Maar de belangrijkste opleiding is het leven zelf.”
• Motto: “Het échte leven is dat wat er zich tussen projecten afspeelt.”
• Hobby: “Mensen gelukkig maken.”

(Foto’s: Koen Bauters)