DIETER BOHRMANN HASSELAAR, WIJNMAKER EN EUROPEES INDUSTRIEEL

Dieter Bohrmann, multinational in persoon, heeft een industrieel imperium met zwaartepunt in zand- en grindwinning. In 1991 kwam daar het Portugese wijnhuis Quinta do Passadouro bij. “Een hobbyproject,” noemt hij het zelf. “Een mens moet toch iets om handen hebben als hij op pensioen gaat.” Dat ‘iets om handen hebben’ is ondertussen sterk gegroeid, want naast zijn Portugese trots bezit Bohrmann ook wijngaarden in Frankrijk én Duitsland. Even rijk als ‘s mans wijnkelder gevuld is, loopt zijn ziel over van vintage Madeira’s, ports, havana-sigaren én, vooral, historische atlassen.

Dieter Bohrmann (24 december 1939) werkte jarenlang voor Universal Oil raffinaderijen. Het bracht hem en zijn echtgenote Miche naar de VS waar ze jaren woonden en nadien reisde hij de wereld rond. Halfweg de jaren ’70 startte hij een eigen studie- en adviesbureau en een bouwonderneming. Het begin van een industrieel imperium, want met zijn holding DHB, heeft hij onder meer het zand- en grindbedrijf Belmagri dat op zich deel uitmaakt van SDH, het Duits-Nederlands-Belgische bedrijf Swets Dols Heuff, waarvan hij 50% eigenaar is. Verder bestuurt hij een softwarebedrijf, bezit hij enkele patenten voor steenbrekers die nu worden ontwikkeld en is hij voor 50% eigenaar van het machinebedrijf Soteg Belgium.

DOOR CHRISTOPHE DE SCHAUVRE (TEKST)

JAN REYMEN (FOTO’S)

Als Dieter Hanns Bohrmann over zijn professionele carrière praat, moet ik regelmatig denken aan de Boorman uit Willem Elsschots ‘Lijmen/Het Been’, althans ten goede, want Elsschots Boorman was een deugniet. Deze Bohrmann niet, hij is Het Algemeen Wereldtijdschrift voor Financiën, Handel, Nijverheid, Kunsten en Wetenschappen. Die mondiale periodiek met de copernicaanse boodschap dat succes rond zelfkennis –en vertrouwen draait.

Bohrmanns levenspad is heus niet alleen met grind belegd. Met groot succes ontpopt de student technisch ingenieur kernenergie zich eerst tot doctorandus in de scheikunde om daarna de wereld rond te vliegen in dienst van het grote Universal Oil. Van dan af gaat het om een wereldburger met oog voor Financiën, Handel, Nijverheid, Kunsten en Wetenschappen. “Ik heb genoeg van de wereld gezien om de relativiteit van de problemen in eigen land in te zien. Ik ben een Europeaan, een wereldburger!,” stelt hij met trots. “Dat is mijn nationaliteit.”

Bohrmann betreurt het ontbreken van een Europese trots omdat hij ons tot grootsere dingen in staat acht dan de VS. Hij kan het weten. Hij heeft er jarenlang gewoond. “Ach, ik hamer daar al jaren op. Jongeren moeten maar eens hun talen ter harte nemen, zodat ze de wereld tegemoet kunnen treden. En vooral geloven in zichzelf en hun creativiteit. Succes is afdwingbaar. Je moet daarvoor werken en geloven in je eigen ideeën.”

ALCHEMIE VAN EEN PASSIE

MaXLife: Op een dag een wijngaard kopen, in Portugal nog wel, hoort dat bij een kosmopolitische geest?

Dieter Bohrmann: “Dat komt niet zomaar uit het niets. Wijn heeft me altijd geboeid. Mijn vader leerde me de Duitse wijnen kennen en mijn schoonouders waren er ook best beslagen in. Ook mijn studiemakker Herwig Van Hove (de bekende wijncriticus, tv-chef en scheikundeprofessor, nvdr.) heeft mijn smaakrepertoire verrijkt, onder meer door me in de ports te initiëren. De wijn is er altijd geweest in mijn leven.”

(denkt na) “Ach, een wijngaard leek me een mooi pensioenplan. Ik heb het idee lang laten rijpen. Eerst was het plan om in de Bordeaux-streek iets te zoeken, maar daar heb ik snel van afgezien.”

MaXLife: Hoezo?

“Van meet af aan had ik vier criteria opgesteld waaraan de wijngaard moest voldoen: het moest een goed domein zijn, het potentieel hebben, financieel haalbaar zijn en logistiek een ruggengraat hebben. In Bordeaux was dat niet haalbaar. Laat me gemakshalve stellen dat de Fransen nogal gesloten zijn en dat het ook financieel gewoonweg niet haalbaar was.”

MaXLife: Niettegenstaande het als wijnregio veel minder voor de hand lag, al zeker omdat porto er regeert, voldeed Portugal wel aan uw criteria. Merkwaardig.

“Mijn basisfilosofie is dat je altijd moet ondernemen vanuit je creativiteit. Met wijn kon ik wel iets gaan doen in Portugal. Ik ben niet naar daar gegaan om porto te maken, wèl wijn. Inzake porto hoef je de Portugezen geen lessen te leren.”

MaXLife: Portugal ligt een stuk verder dan Frankrijk, dat vergt prospectie. Hoe heeft u dat domein kunnen vinden?

“Via de porto eigenlijk. Via via kwam ik in contact met Dirk Niepoort – van het bekende portohuis Niepoort – en laat ons stellen dat we elkaar wat te bieden hadden. Hij zocht middelen, ik zocht een interessant wijndomein. Zo heb ik in 1991 de Quinta do Passadouro kunnen kopen, een wijngaard in de Rio Pinhão vallei van het Dourosubgebied Cima Corgo. Dat mijn vrouw en ik altijd een fijn gevoel hebben gehad bij het land, heeft dat alleen maar in de hand gewerkt.”

HOBBYPROJECT

MaXLife: U bent ook echt in wijn gaan ondernemen, een belangrijke nuance, al was het maar omdat het een andere strategie is dan pakweg Albert Frère erop na houdt.

“De som die hij heeft neergeteld voor Château Cheval Blanc, dat is van een totaal andere orde. (De Waalse zakenman telde in 1998 zo een 800 miljoen Franse frank neer, toen omgerekend 5 miljard Belgische frank of 125 miljoen euro, nvdr.) Nee, in Portugal is het ons om het product te doen, we investeren in alle schakels van de productie en dat werpt vruchten af. Een tophuis opkopen is eerder een financieel geïnspireerde transactie. Als ondernemer heb ik altijd de filosofie van de creativiteit gehuldigd: vertrek vanuit een idee en zoek dan de middelen bijeen. Nooit ben ik daar vanaf gestapt, ook niet in de wijn.”

MaXLife: Intussen vond u wel die Franse wijngaard, zij het in de Bourgogne.

“Dat is begonnen met een handelshuis in wijnen in Meursault, het Domaine des Forges & Associés dat we in 1996 hebben opgericht. Doordat onze dochter Ans ook de wijnmicrobe had – ze is als oenologe afgestudeerd aan het Lycée Viticole in Beaune – heeft zij er zich toegelegd op de uitbouw van het Domain Germain Blin, eveneens in Meursault.”

(Walst de wijn in het glas en tegelijk de woorden in de mond) “Fantastisch om je familie te zien openbloeien, een passie te delen met je kinderen en te zien hoe ze met succes de zaak weten te runnen. Ook Sofie, onze andere dochter, is dezelfde weg opgegaan als Ans. Al heeft zij ‘Commercialisation des vins et spiritueux’ gevolgd en richt ze zich meer op het commerciële aspect. Ans heeft de wijnwereld nu de rug toegekeerd en woont en werkt in België, maar Sofie zet nog steeds de lijnen uit in Frankrijk.”

MaXLife: Werpt die ondernemingsstructuur intussen geen schaduw op uw wijnpassie? Een hobbyproject is het al lang niet meer, dus met de nodige besognes?

(snel) “Je mag gerust zijn. Kopzorgen horen erbij en vergis je niet, ook ik heb mijn deel gehad. In Frankrijk hebben we nu bijna 15 hectare, in Portugal zitten we op 40 hectare. Beide zijn goed voor een prod
uctie van 100.000 flessen per jaar, maar Duitsland heeft het grootste aandeel in productie. Ik ben nu toe aan een consolidatie en dan zien we wel weer.”

VAN DE KAART

MaXLife: De wijnen van Domaine Bohrmann excelleren dankzij vakmanschap, is het ook dat wat u zo aantrekt in de historische cartografie en atlassen?

“Het zijn zeker pareltjes van meticuleus vakmanschap. Met bladgoud ingelegde illustraties, met de hand ingekleurde prenten, de manier hoe die boeken zijn gebonden… Dat houdt me in de ban.”

MaXLife: Hoe bijzonder is uw collectie?

“Toch wel bijzonder. Ik heb mijn collectie opgebouwd rond de Zeventien Provinciën. Dus ofwel worden de Provinciën in kaart gebracht, ofwel zijn ze er gemaakt of uitgegeven. Mijn oudste atlas dateert uit 1457 en ik heb onlangs nog een uniek stuk uit 1482 – iets jonger dus – aan mijn neus zien voorbijgaan op een veiling. Tja, kan gebeuren.”

“Onze archivaris is net rond met de inventarisatie en het gaat om goed 800 atlassen.” (Haalt er een map bij met opschrift Bibliotheca Bohrmannia) “Het is de bedoeling om het geheel te digitaliseren en te ontsluiten voor de Koninklijke Bibliotheek en later dit jaar zullen er atlassen te zien zijn op de tentoonstelling naar aanleiding van 100 jaar Koninklijke Vereniging van Bibliofielen en Iconofielen van België, waarvan ik lid ben.”

Ons meetronend naar zijn bureau opent Dieter Bohrmann kasten en lades. De verzamelde cartografische geschiedenis die daarmee staat uitgestald, is bijna onwezenlijk. Opvallend ook hoe deze man opleeft bij het grasduinen in zijn boeken. Het is beslist van een andere orde dan een glas wijn of het roken van een goede sigaar. Dit heeft te maken met een relativerende dimensie waarbij eeuwen worden herleid tot hooguit een zacht ritselen. “Het dagelijkse wordt wel erg vluchtig in het aanschijn van deze pracht,” monkelt Bohrmann. De met stof beslagen staalkaarten der geschiedenis stemmen inderdaad tot nadenken. Ook boven, in een andere kamer, torsen kamerhoge rekken de te boek gestelde wereld. “Ik verzamel ook oude schoolatlassen en probeer de collectie te laten evolueren. Het is nog lang niet gedaan.”

MaXLife: Waarom atlassen en geen postzegels?

“Dat heb ik ook nog bijgehouden, hoor. Om onverklaarbare reden is dat uitgedoofd. Mijn vader kocht toentertijd de zegels en ik heb heus wel wat unieke postzegels, maar hij moet hebben ingezien dat zijn zoon toch niet zo gedreven was in de filatelie.” (lacht)

“Als kind was ik al gefascineerd door kaarten en ik herinner me dat ik me vergaapte aan de pracht van de gespecialiseerde winkels die zich vooral aan de Antwerpse Suikerrui bevonden. Toen ontbrak het mij aan de middelen. Maar mits sparen kon ik gaandeweg af en toe iets kopen. Dat waren uit boeken uitgescheurde kaarten, want per kaart kon men 1.000 frank vangen, terwijl men aan een boek met 10 kaarten niet 10 maar slechts 7.000 frank kon verdienen. Dat vond ik niet kunnen en sindsdien heb ik besloten om deze laakbare praktijk tegen te gaan door dergelijke atlassen te vrijwaren. Mijn verzameldrang is me misschien ingegeven door respect voor ons erfgoed. Zorgen dat die kostbare stukken in hun geheel bewaard blijven.”

MaXLife: Op welke manier vervult uw collectie u met geluk? Zelfs een leek ziet dat dit een fortuin kost, daar kan u toch niet te nonchalant mee omspringen.

“Ik probeer alles in optimale condities te bewaren. De vochtigheid in mijn bureau wordt constant gehouden en met een hydrometer gecontroleerd én alles is uiteraard goed beveiligd met een uniek en door Interpol aanvaard systeem. Maar ‘s nachts zo een boek ter hand nemen en inkijken… dat is voor mij het summum. Daar wordt een mens stil van. Het is een ultiem wapen tegen de zakelijke mallemolen.”

MaXLife: Bent u gelukkig?

“Ik heb geen enkele reden om ongelukkig te zijn. Dus ja. Volmondig ja.”

HET INDUSTRIEEL IMPERIUM

Ook de wijnactiviteiten vallen onder de DHB Holding. Dieter Bohrmann zetelt bovendien in de Raad van Bestuur van de dienst Scheepvaart en heeft een stevig Limburgs en internationaal netwerk.

“Ik beschouw mezelf als een havana-amateur en voor de beste sigaren moet je trouwens in de luchthaven van Beirut zijn. Daar heeft La Casa del Habano een filiaal en Fidel Castro zou daarin een aandeel hebben.”