Laborelec realiseerde energiesysteem van poolbasis Princess Elisabeth

“Duurzame energie is veel meer dan schone energie”

De Belgische poolbasis Princess Elisabeth is niet uit de media weg te slaan. Het eerste onderzoeksstation op Antarctica dat geen broeikasgas in de atmosfeer uitstoot, opende haar deuren in februari. Het ingenieuze energiesysteem is een realisatie van Laborelec, een onderzoekscentrum met GDFSuez-Electrabel en de Belgische gemengde  distributienetbeheerders als aandeelhouders. Voor General Manager Bart Boesmans is de samenwerking met de International Polar Foundation (IPF) als technisch partner voor het project een schitterende kans. “We werken mee aan een meer uurzame wereld, maar wat we op Antarctica doen, is zeker niet voor elk bedrijf betaalbaar. De kostprijs en betrouwbaarheid van de energie zijn voor bedrijven essentieel.”

De vestiging van Laborelec in Linkebeek ligt verscholen in het groen. De talrijke zonnepanelen verraden dat hier grondig onderzoek wordt gedaan naar duurzame energie. In de inkomhal staan twee grote infoborden over het nieuwe poolstation. Een team van Laborelec is al jarenlang bezig om de energievoorziening van de milieuvriendelijke poolbasis (‘zero-emission’, geen uitstoot) te ontwikkelen en te bouwen. Het station wordt uitgerust met bioreactoren die het afvalwater verwerken en met een  gesofisticeerd systeem voor ventilatie, waterverdeling, windturbines en zonne-elektriciteit. Van de 230 werknemers mochten er zeven ook echt naar Antarctica vertrekken om het station uit te rusten. General Manager van Laborelec Bart Boesmans – zelf doctor in de werktuigkunde – bleef in ons land aan het roer staan, maar volgt het project op de voet.
“Laborelec is een technisch onderzoekscentrum en competentiecentrum,” verduidelijkt hij. “We maken deel uit van de GDFSuez-groep. We leveren technische diensten, maar doen ook aan onderzoek. Dat onderzoek bestaat uit drie luiken. Ten eerste, het optimaliseren van de werking van de bestaande centrales. Hier in Linkebeek verzorgen we bijvoorbeeld de monitoring van honderden centrales over heel de wereld. Als wij hier kleine trillingen vaststellen, kan dat de voorbode zijn van grotere problemen. Wij verwittigen dan de lokale operatoren om daar op in te spelen. Ten tweede helpen we de energieklanten van GDFSuez en Electrabel. Op aanvraag kunnen wij bekijken hoe bedrijven en instellingen beter met energie kunnen omspringen. Zo hebben we bijvoorbeeld de site van Volvo in Gent gescreend  en bekeken hoe ze er rationeler met energie kunnen omgaan. Ten derde doen we ook exploratief onderzoek, en dat vooral naar hernieuwbare energie.”

Brabant Manager: Het is al hernieuwbare energie wat de klok slaat. Waarom schakelen we met z’n allen niet over op het milieuvriendelijke alternatief?
Bart Boesmans: “Duurzame energie is de toekomst, maar het is meer dan ‘propere’ energie. Duurzaam betekent zowel betrouwbaar en betaalbaar als milieuvriendelijk. Naar deze drie doelstellingen
werken wij. Het is geen eenvoudig probleem. Door de economische groei zal de vraag naar energie blijven stijgen. Tegelijkertijd moet die energiestroom betrouwbaar blijven en zo milieuvriendelijk
mogelijk. Daarvoor is er een mix van technologieën nodig. Hernieuwbare energie, zeker, maar evengoed de klassieke bronnen zoals nucleaire installaties en steenkool. Er bestaan technieken om uit de rookgassen van steenkoolverbranding CO2 te halen. Die CO2 kan vervolgens vloeibaar gemaakt worden en gestockeerd worden in de reeds benutte olie- en gasvelden. Het is nog pril, maar de techniek bestaat.”

Deontologisch correct

Brabant Manager: Nochtans toont het Zuidpoolstation dat milieuvriendelijke energie werkt. Kan een bedrijf draaien zonder CO2-uitstoot? Het zou de wereld een pak properder maken.
Bart Boesmans: “Zeker, maar wat we op Antarctica doen, is zeker niet voor elk bedrijf haalbaar. Kostprijs en betrouwbaarheid zijn voor bedrijven essentieel. Het zou trouwens ook deontologisch niet correct zijn als de Westerse wereld nu aan de rest van de wereld zou opleggen om volop over te schakelen op hernieuwbare energie die een beroep doet op de jongste technologie en dus minder betrouwbaar, maar ook een stuk duurder is. Er zijn nog steeds meer dan een miljard mensen op deze planeet die niet beschikken over elektriciteit of andere energie. Als het Westen zegt dat het geen CO2-uitstoot meer wil in heel de wereld, dan ontzeggen we energie aan heel veel mensen. Het is dus nog manoeuvreren in de driehoek betrouwbaarheid-kostprijs-milieuvriendelijkheid en dat blijft voorlopig een moeilijke oefening.”

Brabant Manager: Wat is de taak van Laborelec bij de realisatie van het poolstation Princess Elisabeth?
Bart Boesmans: “In samenwerking met de IPF staan we in voor het ontwerp, het bouwen en het testen van de technische kern achter de energievoorziening. Dat behelst elektriciteit afkomstig van windturbines en zonnepanelen, warm water en lucht- en waterbehandeling. Alle afvalwater wordt zo behandeld dat het opnieuw perfect zuiver wordt.”

Brabant Manager: Daarvoor maken jullie gebruik van bestaande technieken. Of is het station toch vernieuwend?
Bart Boesmans: “We dachten aanvankelijk dat we gewoon bestaande technologieën zouden toepassen. Uiteindelijk bleek de uitdaging groter. Door onze grenzen te verleggen, hebben we een intelligent net gebouwd. Dat verdeelt de energie naargelang het aanbod. Er zijn nu eenmaal momenten met veel wind en dus veel energie, en met minder wind en bijgevolg minder energie.”

Wervend project

Brabant Manager: Is het een privilege om mee te werken?
Bart Boesmans: “Uiteraard. De bouw hiervan past perfect in het plaatje van duurzame energie. Het is ook een zeer wervend project. Het geeft ons bedrijf heel wat bekendheid. Dat is goed voor de klanten, maar ook om nieuwe mensen aan te werven. Vorig jaar hebben we 57 nieuwe medewerkers in dienst genomen. We mikken op ingenieurs, technisch geschoolden, chemici en materiaalkundigen.
Daarvan is er een krapte op de arbeidsmarkt. Dit project spreekt zo tot de verbeelding dat personen die net afgestudeerd zijn iets gemakkelijker hun weg naar Laborelec vinden.”

“We hebben vooral gekeken naar welke technische job er op Antarctica moest gebeuren. Vervolgens hebben we de uitverkorenen een week naar de Mont Blanc op hoogtestage gestuurd.”

Brabant Manager: Maar eens ze er zijn, moeten ze er ook blijven. Wat maakt Laborelec speciaal voor werknemers?
Bart Boesmans: “Wat wij doen, wordt nooit routine en is altijd creatief. Ik kan me inbeelden dat een reclamebureau ook creatieve mensen nodig heeft, maar om technisch creatief te zijn, moet je vooral passie hebben om een probleem op te lossen. Het valt me op dat jonge mensen het boeiende en het creatieve zoeken in een job. De zin in het werk is belangrijker dan wat eraan vast hangt. Bovendien bouwen wij mee aan een duurzame wereld, dat is ook een motivatie.”

Brabant Manager: Stonden de kandidaten in rij aan te schuiven om naar Antarctica te mogen gaan?
Bart Boesmans: “Er waren meer kandidaten dan we nodig hadden, inderdaad. We hebben bijgevolg vooral gekeken naar welke technische job er op Antarctica moest gebeuren. Vervolgens hebben we de uitverkorenen een week naar de Mont Blanc op hoogtestage gestuurd. Ze moesten beseffen dat dit geen vakantietripje zou worden, maar een heuse expeditie. De ervaringen zijn alleszins prima tot nu
toe. Er zijn nu vier mensen ter plaatse, drie anderen moeten nog vertrekken.” Benieuwd naar de avonturen van Laborelec op Antarctica? Neem dan een kijkje op www.laborelec.be of www.antarcticstation.org.
Bart Claes