Voor- en nadelen van familiaal aandeelhouderschap

“Complexiteit begint bij meerdere gezinnen”

Familiebedrijven staan vaak garant voor mooie verhalen en groeiscenario’s. Maar waterdichte afspraken over het familiaal aandeelhouderschap zijn cruciaal. “Tijdig anticiperen is de boodschap, maar sowieso is elke situatie uniek en vergt ze een aangepaste begeleiding,” aldus Koen Petit, bestuurder bij Optima. Hij geeft vier onmisbare tips.

Tip 1: Anticipeer als aandelen over verschillende gezinnen verspreid worden
Koen Petit: “Doorgaans is er geen enkel probleem als alle aandelen binnen de schoot van één gezin blijven. De complexiteit begint zodra mensen uit verschillende gezinnen in een familiebedrijf participeren. Dan is het belangrijk te werken aan clausules en duidelijke afspraken, bijvoorbeeld als de aandelen moeten worden verdeeld onder twee kinderen, of tussen ouders en kinderen.”

Tip 2: Kies de aangewezen vennootschap
“Bij een nv zijn aandelen vrij overdraagbaar. Als een bedrijf bijvoorbeeld wordt gerund door twee broers vormt dat geen enkel probleem. Er kan wel een probleem rijzen als een van die broers een meerderjarig kind heeft dat in het bedrijf aan de slag gaat. In principe kan die dan een aandelenpakket overdragen, maar uiteraard doet hij er dan goed aan eerst te overleggen met zijn broer. Als je niet in zo’n situatie wil terechtkomen, is een bvba beter. Daarin is alles statutair geregeld is en eventuele aanpassingen moeten worden goedgekeurd door een meerderheid van 75 %.”
“Wie geen al te strak juridisch kader wil, kan alles vastleggen in een aandeelhoudersovereenkomst. Die is soepeler en beperkt in de tijd. Dit heeft als nadeel dat er na het verstrijken van de termijn geen afspraken meer zijn. Je doet er goed aan deze keuze onbevangen te maken in tempore non suspecto, als er nog geen sprake is van een overdracht. Zo kan je ook anticiperen op echtscheidingen of overlijdens, zeker als een van de aandeelhouders minderjarige kinderen heeft.”

Tip 3: Werk met één maat en één gewicht
“Binnen een gezin kan ruzie ontstaan als kinderen het gevoel hebben dat hun ouders met twee maten en gewichten werken. Zo is het belangrijk om weten dat de waarde van een schenking wordt bepaald op het moment dat de ouders overlijden. Stel dat het ene kind bijvoorbeeld 50.000 euro heeft ontvangen, blijft de waarde van dat bedrag gelden. Als een tweede kind voor 50.000 euro grond heeft gekregen, is de kans groot dat dit door de jaren heen in waarde zal zijn gestegen. Als de kinderen goed overeenkomen en onderling een oplossing vinden, is er geen probleem. Leidt het wel tot ruzie, dan gelden de regels van het erfrecht. En die stemmen niet altijd overeen met de wens van de overleden ouders.”

Tip 4: Laat u begeleiden
“Dit is nog maar een kleine greep uit de brede waaier aan pijnlijke situaties die kunnen ontstaan. Net daarom is het belangrijk dat familiale aandeelhouders zich tijdig laten begeleiden door gespecialiseerde adviseurs.”