Wie tijdig de boeken neerlegt en opnieuw begint, vind ik moedig

Interview Frans Verschelden van Moore, Stephens Verschelden

Frans Verschelden van Moore Stephens Verschelden heeft het we-gens de financiële crisis razend druk. Het 130-man sterke bedrijf, waarvan hij managing partner is, biedt geïntegreerde diensten aan op het vlak van accountancy, boekhouding, audit, fiscaliteit en recht. Hun klanten met professioneel advies door deze moeilijke tijden loodsen, daar draait het vandaag om.

Moore Stephens Verschelden heeft 11 vestigingen. In Antwerpen, Gent en Brussel zijn er fullservice-kantoren, daarnaast zijn er 8 kleinere kantoren. Hun open en rechtstreeks contact met de klant maakt dat ze in deze moeilijke tijden druk gesolliciteerd worden. De onzekerheid bij hun vele klanten is groot. “2009 wordt een moeilijk jaar. Voor heel veel bedrijven is het nu een kwestie van overleven,” weet Frans Verschelden.

Antwerpen Manager : Het lijkt wel alsof de crisis op jullie bedrijf geen vat heeft. Klopt dat?Frans Verschelden : “Jazeker, door onze erg snelle groei waren wij de voorbije twee jaar voortdurend op zoek naar nieuwe medewerkers. En de financiële crisis heeft daarin geen verandering gebracht. Ze bezorgt ons eerder extra werk. Transport en haven bijvoorbeeld voelen erg snel een conjunctuuromslag, omdat voorraden worden afgebouwd. Onze klanten vragen dan sneller naar cijfers en advies. Waar staan we? Wat doen we? Wat doen we niet? Vandaar het extra werk. In een tweede fase zullen er bedrijven, en dus ook klanten van ons, verdwijnen. Maar ook dat vermindert globaal het werk niet, want anderen zullen dan weer groter uit de crisis komen.”

Antwerpen Manager : Wordt de crisis niet erger omdat sommige bedrijven later betalen en anderen te veel uitstel verlenen, zodat ze zelf in moeilijkheden komen?
Frans Verschelden : “De vraag is dan in welke mate de onderneming haar omzet moet voorfinancieren of op haar beurt bij haar leveranciers krediet geniet. Vooral snelle groeiers zijn kwetsbaar voor plots trager betalende klanten. Het is paradoxaal, maar wie de voorbije jaren het meest ondernemend was, wordt vandaag het hardst getroffen. Het zijn de actiefste en inventiefste ondernemers, die de grootste risico’s nemen. Bij risico is timing cruciaal. En de timing is nu wel erg slecht. Bedrijven die al 20 jaar hetzelfde doen, geen grote investeringen doen en reserves hebben, profiteren nu van hun voorkeur voor veiligheid. De crisis geeft hen voorlopig gelijk in hun voorzichtigheid.”

“Op dit moment is het voor bedrijven echt een kwestie van afwachten hoe erg de storm hen zal treffen.”

Antwerpen Manager : Maar als niemand nog investeert of vernieuwt, raken we dan niet helemaal in een neerwaartse spiraal?
Frans Verschelden : “Op dit moment is het voor bedrijven echt een kwestie van afwachten hoe erg de storm hen zal treffen. Sinds de jaren ‘30 heeft zich nog nooit een dergelijke crisis voorgedaan. De uitdijende bankcrisis zorgt voor heel veel onzekerheid.”

Antwerpen Manager : Heel veel ondernemers zijn kwaad op de banken. Zij hebben de crisis veroorzaakt en verlenen nu geen kredieten meer. Is die boosheid terecht?
Frans Verschelden : “Bankiers blijven partners, maar ook zij moeten plots in heel andere omstandigheden leren functioneren. Waar een goed businessplan en betrouwbare cijfers op tafel liggen, zal een bank nog steeds willen praten. Maar het zal toch minder vanzelfsprekend zijn, we zitten inderdaad met een serieus kredietprobleem. Dat is begonnen in de Verenigde Staten en zal in de eerste plaats daar moeten worden aangepakt. Ik reken erop dat de uitzonderlijke sereniteit die de nieuwe president uitstraalt, samen met noodhulp aan de banken overal ter wereld, zal bijdragen tot een snellere terugkeer van enige rust. Maar de problemen blijven gigantisch.”

“De directe omgeving van de bedrijfsleider vraagt niet liever dan dat hij moeilijke beslissingen uitstelt. Daar tegenin gaan vergt moed, maar is ook verstandig.”

Toxische kredieten

Antwerpen Manager :De Vlaamse Regering stopt twee miljard euro in KBC.Voorwaarde is wel dat ze meer kredieten moeten geven aan bedrijven. Kan een dergelijke aanpak werken?
Frans Verschelden : “Ik geloof daar niet in. Banken opleggen dat ze kredieten moeten verlenen, dat werkt niet. Elk kredietdossier wordt op zijn eigen merites beoordeeld. De strengere normen op dit vlak zijn al enkele jaren van toepassing, onder meer door de Basel II regels. Een vrome wens van de Vlaamse overheid zal daar niet veel aan veranderen. Belangrijker lijkt mij het afdekken door de overheid van de toxische kredieten. Bij gebreke hieraan zullen de banken hun liquide middelen aanhouden om mogelijke toekomstige verliezen te financieren in deze tijden van minimaal interbancair krediet. Pas als de bank zeker is dat ze haar eigen overleving kan financieren, zal ze bereid zijn haar liquide middelen opnieuw door te geven aan andere bedrijven.”

Antwerpen Manager : Zijn er naast de banken alternatieven voor bedrijven om aan de nodige fondsen te raken?
Frans Verschelden : “Deelname van Investeringsfondsen en een beursgang zijn in ons economisch landschap met vooral familiebedrijven uitzonderlijk. Bij het terugvallen van bankkredieten verwacht ik dan ook vooral alternatieve financiering vanuit privé-kapitaal. Vergeet niet dat de Vlaamse ondernemers die het hardst hebben gewerkt, dikwijls ook het meeste hebben gespaard. Nu andere beleggingen precair lijken, is een investering in het eigen bedrijf en de sector die men uit ervaring kent, opnieuw aantrekkelijk. Vergeet ook Darwin niet. De huidige situatie biedt voor de sterksten kansen om te groeien ten koste van financieel zwakkere concurrenten.”

Antwerpen Manager : Krijgen jullie medewerkers nu extra opleiding in het oplossen van crisisproblemen?
Frans Verschelden : “De basisregels zijn nu niet echt anders. Flip de Mey, verantwoordelijk voor onze cel ‘ondernemingen in moeilijkheden’, heeft het tijdelijk extra druk. Maar we zijn altijd al betrokken geweest bij alle levensfases van de pakweg 2.000 bedrijven die we begeleiden. Bij de geboorte, de groeipijnen, maar ook bij het afscheid. Dat kan voor de bedrijfsleider op een prettige manier, met name een verkoop. Maar dat kan ook op een pijnlijke manier, zoals het neerleggen van de boeken. Dat laatste vergt soms veel moed.”

Antwerpen Manager : Hoezo?
Frans Verschelden : “Vroeger dacht ik dat iemand die jarenlang vocht om zijn bedrijf in leven te houden, een moedig ondernemer was. Maar ik heb geleidelijk meer waardering gekregen voor het tijdig vaststellen dat je de overzijde niet haalt, en het beperken van de schade. De directe omgeving van de bedrijfsleider vraagt niet liever dan dat hij moeilijke beslissingen uitstelt. Daar tegenin gaan vergt moed, maar is ook verstandig. Wij hebben bij ons cliënteel verschillende voorbeelden gezien van mensen die na een tegenvaller, ‘older and wiser’, een schitterende nieuwe zaak hebben opgebouwd.”

Mentaliteitswijziging

Antwerpen Manager : Heeft het misschien ook te maken met de versoepeling van de wetgeving op faillissement? Je kan nu makkelijker opnieuw beginnen.
Frans Verschelden : “De nieuwe wet maakt inderdaad een tweede kans na faillissement realistischer. Maar de wetgever wil in principe vooral het aantal faillissementen verminderen door meer kansen te geven aan herstructurering. Belangrijker voor de mentaliteitswijziging rond falende ondernemers is volgens mij de toegenomen nuancering. Heeft de ondernemer zijn moeilijkheden zelf gezocht of niet? Zijn de problemen tijdelijk of blijvend. Zijn ze plaatselijk of globaal? Een structureel probleem van solvabiliteit verschilt van een acute crisis in de liquiditeit. Vroeger werd dat allemaal over één kam geschoren. Nu kijken we daar veel genuanceerder naar. Aan die mentaliteitsverandering hebben wij hard meegewerkt. Als een goede dokter proberen we de juiste remedie te vinden voor elke patiënt. Soms is dat inzien dat er iets onherroepelijk gebroken is. En dan is de knoop doorhakken inderdaad een blijk van moed vanwege de ondernemer.”

Antwerpen Manager : Ook voor grote bedrijven zoals de autoassemblage bij Ford,Volvo of General Motors?
Frans Verschelden : “Grote bedrijven moeten nog doortastender beslissen, en zijn ook minder honkvast. Als de Vlaamse regering beslist een bankgarantie te geven aan een van die grote internationale bedrijven, zullen ze dat in dank aanvaarden, maar als het moederhuis beslist om te vertrekken zijn ze evengoed weg, vrees ik.”

Antwerpen Manager : Kortom: 2009 wordt een overgangsjaar?
Frans Verschelden : “2009 wordt een moeilijk jaar. De omvang van de terugval in de bouwsector zal een belangrijke indicatie zijn, denk ik. Bouwen veronderstelt een groeiverwachting en financiering. En dan dalen ook nog eens de marges doordat alle aannemers op zoek zijn naar werk. Geen groeiverwachting, geen krediet en minder marge… De bouwsector deelt dus langs drie kanten in de klappen en zal voorproever zijn van hoe diep de recessie kan gaan. Erg diep vermoedelijk, maar er zal ook een einde aan deze recessie komen. De vraag is: hoe snel en wie er uiteindelijk sterker zal uitkomen.”

Johan Van Rooy