DEME (Zwijndrecht) – Slimme groei voor een betere wereld

DEME, voluit Dredging Environmental & Marine Engineering, is een van de grootste en bekendste baggerbedrijven ter wereld. Al sinds het midden van de negentiende eeuw trouwens. Maar het is ook een waterbouwer in de breedste zin van het woord, een bodemsaneerder, een wrakkenberger, een specialist in groene en blauwe energie, een dienstverlener aan de olie- en gasindustrie, een leverancier van zand en grind uit zee…

De DEME-Groep is wereldwijd actief, maar het hoofdkantoor bevindt zich nog altijd in Zwijndrecht bij Antwerpen. Dat wijst op het belang dat het bedrijf hecht aan zijn Vlaamse roots. Vanuit de oorspronkelijke kernactiviteiten, baggeren en waterbouw in de strikte zin, worden sinds enkele decennia tal van nieuwe niches aangeboord. En in elk van die niches worden continu innovatieve technieken ontwikkeld. Het doel hiervan is een betere risicospreiding – tenslotte is de baggermarkt sterk cyclisch – én het creëren van synergieën waardoor grotere en sterk multidisciplinaire projecten kunnen worden binnengehaald. Het resultaat is dat DEME uitgroeit tot een ‘global solutions provider’.

“De rode draad doorheen onze activiteiten is dat we samen met de klant zoeken naar concrete oplossingen voor zijn noden en verwachtingen,” verduidelijkt Marc Huygens de missie van DEME. “Er zijn voor ons geen problemen, enkel uitdagingen, vult Filip Vandeputte aan. “Door adequate en slimme technologische oplossingen voor onder meer de gevolgen van het stijgend zeeniveau, overstromingen, het saneren van historische vervuiling, het alsmaar schaarser worden van cruciale grondstoffen en de nood aan flexibele energiesystemen, helpen we de huidige en toekomstige generaties.”

De zeespiegel stijgt

Over het hoe en het waarom zullen wetenschappers nog lang bakkeleien, maar dat er een klimaatverandering aan de gang is, maakt dat we vandaag in onze projecten rekening houden met een algemene stijging van de zeespiegel, zwaardere stormen en hogere golven. En dat is een probleem voor een planeet waarop heel veel mensen langsheen een kustlijn wonen en werken…

Voor een waterbouwer als DEME vormt deze problematiek een stevige professionele uitdaging. “De uitdaging om de kust van morgen mee vorm te mogen geven, stimuleert en inspireert ons om innovatieve oplossingen voor nu en later te ontwikkelen,” zegt Filip Vandeputte nog. “Vroeger werden er alleen dijken en dammen gebouwd om de kustlijn te beschermen. Vandaag kunnen we nieuwe, duurzame concepten creëren die mee kunnen evolueren met de natuurlijke strandbewegingen. Sinds enige tijd wordt wereldwijd de aanleg van grote zandsuppleties als onderdeel van het bestaande kustecosysteem beschouwd als een veel betere oplossing tegen overstromingen. Wij bouwen met en voor de natuur, niet langer tegen de natuur. Deze nieuwe benadering van ons aannemerswerk is niet alleen veiliger, beter bestand tegen klimaatverandering maar ook kostenefficiënt en milieuvriendelijk. Daarnaast levert deze integrale aanpak ook nog voordelen op voor toerisme en recreatie.”

In eigen land tekende DEME mee het project ‘Vlaamse Baaien’ uit. Het bedrijf stelt voor om voldoende zand aan te voeren zodat het strand zichzelf kan onderhouden en er een natuurlijk dynamisch evenwicht ontstaat in het kustgebied. De overgang tussen zee en land wordt daardoor zachter, maar zoveel mooier dan één massieve betonnen dijk en met een méér duurzame graad van bescherming. Een ander belangrijk project is Waterdunen in het Nederlandse Breskens. “Hier wordt gewerkt aan de verbetering van de kustverdediging en de ontwikkeling van een nieuw natuur- en recreatiegebied van 290 ha. Deze opdracht moet tegen het einde van 2015 afgewerkt zijn. Niet ver daarvandaan voert DEME in opdracht van het Nederlandse Rijkswaterstaat 11 miljoen m³ zand aan voor een strandophoging. Dit project van vier jaar is nu ongeveer halfweg.”

Een mooi voorbeeld van de export van expertise en ervaring vindt men aan de kust van Westelijk Afrika. Vanuit de operationele kennis die werd vergaard in de ‘Lage Landen’ aan de Noordzee, bouwt de DEME-Groep vandaag in Ada, in het oosten van Ghana, speciaal ontworpen golfbrekers onder water. Lieven Durt: “Dit stuk kustlijn kent een enorme erosie. Deze kustbeschermingswerken over een lengte van 21 km bieden een duurzame oplossing voor de bescherming van kustgebieden die te lijden hebben onder het veranderende klimaat. Tot nu toe werden twaalf van deze innovatieve golfbrekers gebouwd en de werkzaamheden lopen verder in 2015. Naast deze werken aan de golfbrekers vindt ook zandsuppletie plaats om het strand te herstellen dat met de tijd verloren is gegaan.”

CO₂-emissies moeten lager

De hele CO₂-problematiek in enkele paragrafen samenvatten is onmogelijk. We beperken ons hier tot het feit dat DEME sterk focust op de productie van groene en blauwe energie. Uit wind, getijdenwerking, stroming of golfslag kan immers op een milieuvriendelijke manier energie gewonnen worden.

Dochterbedrijf GeoSea groeit jaar na jaar verder uit tot een wereldspeler voor wat betreft de bouw van windturbineparken op zee en voert daarbij projecten die zowel het initiële zeebodemonderzoek, de installatie, het onderhoud en in de verdere toekomst ook de afbraak van offshore windturbines omspannen.

Opmerkelijk is het idee van de bouw van een energieatol op zee, momenteel geprojecteerd ter hoogte van De Haan. Marc Huygens geeft meer uitleg: “Windturbines leveren energie wanneer het waait, en staan stil zonder wind. Maar die productie is niet noodzakelijk afgestemd op de pieken en dalen in het stroomverbruik aan wal. Met een energieatol kan overtollige energie uit windturbineparken tijdelijk gestockeerd worden in een systeem dat eigenlijk vergeleken kan worden met een stuwmeer in combinatie met een waterkrachtcentrale.”

DEME pioniert ook met blauwe energie. Lieven Durt verduidelijkt: “Blauwe energie is het opwekken van hernieuwbare energie via getijden, stromingen of golfslag. Die krachten zijn continu beschikbaar, en dit in tegenstelling tot wind of zonneschijn. We hebben in deze context al enkele veelbelovende projecten ontwikkeld én opgestart.”

Een erfenis uit het verleden

Spijtig genoeg beschikte men vroeger niet over de kennis noch de wil om de gevolgen van de industrialisering op het leefmilieu te vermijden of te beperken. Dat betekent dat nu heel wat terreinen, grondwaterlagen of waterbodems al dan niet ernstig vervuild zijn.

De voorbije decennia werden binnen de Groep tal van technieken ontwikkeld om bodem, grondwater en slib diepgaand en blijvend te saneren. In 2000 consolideerde het moederbedrijf haar milieudochters tot DEME Environmental Contractors (DEC). Vandaag is DEC internationaal toonaangevend in het saneren van sterk verontreinigde gronden. Filip Vandeputte: “We bieden onze klant vandaag een sleutel-op-de-deur oplossing aan en zorgen voor het ontwerp, de realisatie, het onderhoud en zelfs de prefinanciering van dergelijke projecten”.

“Een typisch voorbeeld is de reconversie van de Bekaert-site in Zwevegem,” vervolledigt Lieven Durt. “In 2008 zette Bekaert er zijn activiteiten stop, maar daarmee was de sterk verontreinigde site in het wooncentrum van de gemeente nog niet gesaneerd. Samen met de gemeente en een lokale ontwikkelaar wordt hier een nieuw én ecologisch veilig woongebied gecreëerd.”

Een ander recent project is de sanering van de verontreinigde fabriekssite van Elektrion in hartje Gent. Die moet zo een aangename woon- en leefomgeving worden. Met zijn stevige reputatie op het vlak van brownfieldontwikkeling is DEC hiervoor de aangewezen partner.

DEME stond ook paraat bij de trein- en giframp in Wetteren waar een goederentrein ontspoorde en drie wagons geladen met een zeer giftige stof na een explosie in brand vlogen. Marc Huygens : “DEME heeft hier de volledige ruiming, verwijdering en verwerking van dit giftige goedje op zich genomen en saneerde ook de verontreinigde gronden en het grondwater.”

Daarnaast is DEC een pionier die specifieke technieken ontwikkelde voor het ‘up-cyclen’ van verontreinigde sedimenten, gronden, industrieel slib en afvalwater. Het resultaat bestaat uit hoogwaardige grondstoffen voor de bouw, gezuiverd water, gerecupereerde metalen…

Schaarse delfstoffen komen nu uit zee

De winning van zand en grind aan land of in onze rivieren – een noodzaak voor de bouw – wordt steeds strengere beperkingen opgelegd of zelfs volledig afgebouwd. Daarom gaat DEME Building Materials (DBM) op zee op zoek naar alternatieve wingebieden voor zand en grind. Lieven Durt: “Met onze schepen en via onze terminals worden grind en zand opgehaald en aan land gebracht en na verwerking vermarkt als bouwmateriaal.”

DEME blijft ook hier verder innoveren. In de zoektocht naar alternatieve bronnen voor zeldzame metalen onderzoekt het momenteel hoe onder meer de zogenaamde ‘mangaanknollen’ van op de diepe zeebodem kunnen boven gehaald worden.

Stevige lokale verankering

Marc Huygens : “Met onze hoogtechnologische knowhow, installaties en schepen kunnen we proactief oplossingen zoeken voor de wereldwijde uitdagingen waarmee we overal ter wereld geconfronteerd worden. Projecten die traditionele aannemers weifelend links laten liggen, pakken onze enthousiaste en creatieve medewerkers zonder aarzelen aan. Vanuit een stevige lokale verankering in Antwerpen en de rest van het land  – onze thuismarkt, met andere woorden – dragen we onze kennis en expertise dagelijks uit in projecten over de hele wereld. Zo verleggen we voortdurend onze horizon. Geen enkele uitdaging is ons teveel,” besluit Marc Huygens.

DEME-Groep

Personeelsbestand: 4.600 werknemers wereld, waarvan 800 in Antwerpen

Groepsomzet 2014: 2,58 miljard euro

DEME beschikt over een veelzijdige en hoogtechnologische vloot van 200 eenheden voor bagger- en waterbouwactiviteiten